HIV/AIDS και δερματικές παθήσεις: Τι πρέπει να γνωρίζετε
Dr. Αντώνιος Κανελλέας • 1 Δεκεμβρίου 2025
Τι συμβαίνει στο δέρμα όταν κάποιος ζει με HIV, ποιες δερματικές παθήσεις είναι πιο συχνές, πώς αναγνωρίζονται και γιατί η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία είναι τόσο σημαντικές.
Η 1η Δεκεμβρίου έχει καθιερωθεί ως Παγκόσμια Ημέρα κατά του AIDS, με σκοπό την ενημέρωση, την ευαισθητοποίηση και την καταπολέμηση του στίγματος γύρω από τη λοίμωξη HIV/AIDS.
Παρά την επιστημονική πρόοδο και την ευρεία διαθεσιμότητα της αντιρετροϊκής θεραπείας, ο HIV συνεχίζει να αποτελεί ένα σημαντικό ζήτημα δημόσιας υγείας παγκοσμίως.
Εκατομμύρια άνθρωποι ζουν σήμερα με τον ιό και η έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία παραμένουν καθοριστικοί παράγοντες για τη βελτίωση της ποιότητας ζωής και τη μείωση της μετάδοσης.
Ανάμεσα στις πιο συχνές και εμφανείς εκδηλώσεις της λοίμωξης είναι οι δερματικές παθήσεις, οι οποίες συχνά αποτελούν πρώιμη ένδειξη ανοσολογικής ανεπάρκειας και μπορούν να καθοδηγήσουν έγκαιρο έλεγχο και ιατρική παρέμβαση.
Τι είναι ο HIV;
Ο ιός ανθρώπινης ανοσοανεπάρκειας (HIV)
είναι ένας ρετροϊός που προκαλεί επίκτητη ανοσοανεπάρκεια στον ξενιστή μέσω μείωσης του αριθμού των Τ-λεμφοκυττάρων CD4.
Χωρίς κατάλληλη θεραπεία, ένα άτομο με HIV τελικά θα εξελιχθεί στο προχωρημένο στάδιο της λοίμωξης, το Σύνδρομο Επίκτητης Ανοσοανεπάρκειας (AIDS).
Ποιοι εμφανίζουν δερματικές παθήσεις λόγω HIV;
Οι δερματικές παθήσεις είναι εξαιρετικά συχνές κατά τη λοίμωξη από HIV και θα επηρεάσουν περίπου το 90% όλων των ατόμων που ζουν με τον ιό.
Επομένως, η έγκαιρη αναγνώριση και εξέταση ασθενών με τέτοια συμπτώματα μπορεί να επιτρέψει έγκαιρη διάγνωση και θεραπεία της HIV λοίμωξης.
Τι προκαλεί τις δερματικές παθήσεις στον HIV;
Η επίκτητη ανοσοανεπάρκεια που σχετίζεται με τον HIV αυξάνει τον κίνδυνο πολλών δερματικών παθήσεων, όπως κακοήθειες και λοιμώξεις.
Τα ίδια τα αντιρετροϊκά φάρμακα μπορεί επίσης να προκαλέσουν αντιδράσεις, με υψηλά ποσοστά ευαισθησίας και αυξημένο κίνδυνο φωτοευαισθησίας.
Τι είδους δερματικές παθήσεις εμφανίζονται στον HIV;
Λοιμώξεις
Η αυξημένη ευαισθησία σε βακτηριακές, ιογενείς, μυκητιασικές και παρασιτικές λοιμώξεις είναι συχνή και μπορεί να εμφανιστεί σε διαφορετικά στάδια της νόσου.
Βακτηριακές λοιμώξεις
Οι στρεπτοκοκκικές και σταφυλοκοκκικές δερματικές λοιμώξεις μπορεί να είναι πιο σοβαρές και υπάρχει ισχυρότερη συσχέτιση με μόλυνση από MRSA. Περιλαμβάνουν:
- Κυτταρίτιδα (Cellulitis)
- Εκθύμα (Ecthyma)
- Μολυσματικό κηρίο (Impetigo)
- Θυλακίτιδα (Folliculitis)
Η σύφιλη
μπορεί να εκδηλωθεί ως ανώδυνο έλκος στη γεννητική περιοχή (πρωτογόνος) ή ως γενικευμένο εξάνθημα με συστηματικά συμπτώματα (δευτερογόνος). Η ύπαρξη έλκους αυξάνει τον κίνδυνο μετάδοσης HIV μέσω σεξουαλικής επαφής.
Διάβαστε επίσης: Σύφιλη: Αύξηση των κρουσμάτων στην Ελλάδα, σύμφωνα με τον ECDC
Η βακτηριακή αγγειωμάτωση (bacillary angiomatosis) είναι σπανιότερη και εμφανίζεται συνήθως σε ανοσοκατεσταλμένους. Προκαλεί βλατιδώδεις-οζώδεις βλάβες κόκκινου ή μωβ χρώματος που μπορεί να εξελιχθούν σε μεγάλους υποδόριους όγκους και μπορεί να μοιάζουν με το οζώδες σάρκωμα Kaposi.
Άλλες βακτηριακές λοιμώξεις:
- Στικτή κερατόλυση δέρματος, κυρίως των πελμάτων (Pitted keratolysis)
- Λοιμώξεις αναπνευστικού από άτυπα μυκοβακτηρίδια
Ιογενείς λοιμώξεις
Κατά το οξύ σύνδρομο πρωτολοίμωξης HIV, μπορεί να εμφανιστεί συμμετρικό κηλιδοβλατιδώδες ερυθρό εξάνθημα σε πρόσωπο, παλάμες, πέλματα, κορμό και άκρα, με συστηματικά συμπτώματα και στοματικά έλκη.
Ο ιός απλού έρπητα (HSV) είναι η πιο συχνή ιογενής λοίμωξη και είναι σοβαρή και υποτροπιάζουσα. Εκδηλώνεται ως ομάδες από συρρέουσες επώδυνες φυσαλίδες στο πρόσωπο ή στα γεννητικά όργανα.
Ο έρπης ζωστήρας (VZV, varicella zoster virus) προκαλεί επώδυνο φυσαλιδώδες εξάνθημα κατά δερμοτόμιο ή διάχυτο λόγω ανοσοκαταστολής.
Η μολυσματική τέρμινθος
(molluscum contagiosum) προκαλεί μικρές, στρογγυλές βλατίδες στο δέρμα· στους ενήλικες με HIV είναι συχνό, με μεγαλύτερες και πολυάριθμες βλάβες, ιδιαίτερα στο πρόσωπο και στα γεννητικά.
Ο ιός HPV είναι συχνός, προκαλεί κοινές μυρμηκίες και γεννητικά κονδυλώματα και αυξάνει τον κίνδυνο καρκίνων στα γεννητικά όργανα και το ορθό.
Η τριχωτή λευκοπλακία της γλώσσας (oral hairy leukoplakia) εμφανίζεται σχεδόν αποκλειστικά σε ανοσοκατασταλμένους και αποτελεί νόσημα που ορίζει AIDS.
Μυκητιασικές λοιμώξεις
Είναι συχνές στον HIV και μπορεί να είναι ανθεκτικές σε θεραπεία.
- Δερματοφυτίες (tinea), ονυχομυκητίαση, καντιντίαση
- Θυλακίτιδα από Pityrosporum, Ποικιλόχρους πιτυρίαση
- Συστηματικές μυκητιάσεις όπως:
- Κρυπτοκοκκίαση
- Βλαστομύκωση
- Ιστοπλάσμωση
- Ασπεργίλλωση
- Πνευμονοκύστωση
Παρασιτικές λοιμώξεις
- Λεϊσμανίαση
- Στρογγυλοειδίαση
- Ακανθο-αμοιβάδωση
Κακοήθειες
- Σάρκωμα Kaposi (πιο συχνό παλαιότερα, σχετίζεται με HHV-8)
- Ακανθο- και Βασικο-κυτταρικό Καρκίνωμα (διπλάσιος κίνδυνος)
- Κακόηθες Μελάνωμα (συνήθως επιθετικό)
- Δερματικά λεμφώματα Τ και Β κυττάρων
Φλεγμονώδεις καταστάσεις
- Ψωρίαση
- Σμηγματορροϊκή δερματίτιδα (η πιο συχνή στο HIV)
- Έκζεμα
- Ηωσινοφιλική θυλακίτιδα
Διαβάστε επίσης: Ψωρίαση: Πώς επηρεάζει ολόκληρο το σώμα μας
Άλλες φλεγμονώδεις:
- Βλεννίνωση
- Οζώδης κνήφη (prurigo nodularis)
- Ξηροδερμία
- Δακτυλιοειδές κοκκίωμα
- Φλεγμονώδες Σύνδρομο Ανοσολογικής Ανασύστασης (IRIS : Immune Reconstitution Inflammatory Syndrome)
Διάφορα
- Φαρμακευτικά εξανθήματα, SJS, TEN, DRESS
- Φωτοευαισθησία
- Λιποδυστροφία
- Ιχθύαση
- Άφθες
- Αγγειίτιδα
- Γαλάζια νύχια
Πώς γίνεται η διάγνωση;
Πολλές δερματικές παθήσεις που οφείλονται στον HIV διαγιγνώσκονται κλινικά, αλλά οι άτυπες μορφές απαιτούν βιοψία, καλλιέργειες και ορολογικό έλεγχο.
Ποια θεραπεία υπάρχει για δερματικές παθήσεις που οφείλονται στον HIV;
Η καλύτερη διαχείριση περιλαμβάνει έγκαιρη διάγνωση HIV και έναρξη αντιρετροϊκής θεραπείας (HAART) εφ’ όρου ζωής. Η επιμέρους θεραπεία στοχεύει τη συγκεκριμένη δερματολογική νόσο.
Με την πρόσβαση στη HAART, το προσδόκιμο ζωής αυξάνεται. Οι δερματικές παθήσεις που σχετίζονται με χαμηλά CD4 βελτιώνονται με την αποκατάσταση της ανοσολογικής λειτουργίας. Χωρίς HAART, η νόσος εξελίσσεται σε AIDS με υψηλή θνητότητα από κακοήθειες και ευκαιριακές λοιμώξεις.
Αν παρατηρήσετε στο δέρμα σας κάποια από τα συμπτώματα που αναφέραμε παραπάνω, επικοινωνήστε άμεσα μαζί μας.
*Πηγή: dermnetnz.org
**Photo credit: Freepik
